پرویز عبدی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: متأسفانه پدیده بیابان‌زایی در استان زنجان نیز در حال گسترش است و بر طبق طرح تحقیقاتی انجام شده با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی و اداره‌کل منابع طبیعی به اثبات رسیده که ۲۳ درصد بیابان قطعی در زنجان وجود دارد.
وی در تشریح و تقسیم‌بندی بیابان‌ها ابراز کرد: نوع نخست، بیابان اولیه یا زمین‌شناسی است که به خاطر وجود سازندها و تشکیلات زمین‌شناسی، نوع خاک، دارا بودن موادی مثل گچ، نمک و آهک غیر قابل استفاده و غیرحاصلخیز شناخته می‌شوند و بشر در تولید آن‌ها تأثیری نداشته است.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان نوع دوم را بیابان‌های ثانویه خواند و گفت: این بیابان‌ها بعداً تحت تأثیر کاربری‌هایی که بشر در زمین انجام می‌دهد مثل نوع شخم زدن و فقیر کردن مراتع تولید می‌شود.
وی با اشاره به اینکه بیابان از منظرهای زمین‌شناسی، اقلیم، خاک‌شناسی و پوشش گیاهی قابل توصیف است، بیان کرد: اقلیم مصلح‌ترین نوع تعریف بیابان است و از منظر خصوصیات اقلیمی به آن نگاه می‌شود و مناطقی هستند که میزان بارندگی در آن‌ها کمتر از ۲۰۰ میلی‌متر و دارای دما و تبخیر بالا باشند
عبدی‌نژاد ادامه داد: بیابان از نظر خاک‌شناسی به مکان‌هایی اطلاق می‌شود که دارای خاک نامناسب و غیرحاصلخیز هستند و آهک و شوری آن‌ها بالا است و در این مکان‌ها اگر بارندگی ۷۰۰ میلی‌متر هم داشته باشیم هیچ گیاهی رشد نمی‌کند؛ چراکه خاک آن نامناسب است.
وی با اشاره به اینکه بیابان از نظر پوشش گیاهی نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، افزود: این مناطق از نظر پوشش گیاهی فقیر هستند و به واسطه عواملی همچون خاک و آب گیاهی چندانی در آن‌ها رشد نمی‌کند.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تصریح کرد: با ادامه این روند اگر راهکاری برای بیابان‌زدایی نیابیم، بیش از ۳۵ درصد مساحت استان دچار مشکل بیابان‌زایی خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه از این ۳۵ درصد ۲۳ درصد بیابان قطعی داریم و ۱۳ درصد اراضی کشاورزی در پایین دست مناطق بیابانی هستند، ابراز کرد: با بارندگی و عبور آن از مناطق بیابانی که دارای شوری بالا، آهک، گچ و نمک هستند، این مواد شسته شده و از طریق آبیاری با آبی که شوری بالایی دارد، نمک و مواد آهکی در اراضی کشاورزی رسوب می‌کند و کم کم باعث تغییر کیفیت خاک می‌شود.
عبدی‌نژاد ادامه داد: با تحقیقات انجام شده در بخش آب و خاک به اثبات رسیده که شوری آب در حال افزایش است و با ادامه این روند این ۱۳ درصد نیز به مناطق بیابانی اضافه می‌شود.
وی یکی از راهکارها برای پیشگیری از توسعه بیابان را تثبیت خاک و جلوگیری از حل شدن مواد آهکی و نمکی در آب برشمرد و گفت: پوشش گیاهی یکی از راهکارهای مهم در این زمینه است و باید گونه‌های گیاهی که توانایی رشد و استقرار در مناطق بیابانی دارند را بیابیم که چند گونه را معرفی کردیم اما تکثیر و پرورش آن‌ها مشکلاتی دارد و نیازمند مشارکت همگانی است.
عبدی نژاد تصریح کرد: باید از شخم زدن مراتع جلوگیری کنیم و در صورت ضرورت شخم زدن در جهت شیب نباشد و بلکه عمود بر شیب باشد چون در بعضی از مناطق زیر یک لایه نازک خاکی که حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر تشکیلات مارنی قرار دارند که اگر این لایه در اثر شخم و کاربری نامناسب از بین ببریم در طولانی مدت مرتع تخریب می‌شود.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان به مدیریت کاشت تأکید کرد و افزود: باید گیاهان مناسب در محل‌های مناسب کشت شوند که به خاک و آب آسیب وارد نشود و در حال حاضر اقداماتی در خصوص تهیه بذرهای مناسب و کاشت نهال انجام می‌شود.
نظر شما